Tatiana Masłowa, Uładówka
Wieś Uładówka wzmiankowana po raz pierwszy w 1570 r. pod nazwą Juładów (od nazwiska właścicieli – Juładowskich). Po Juładowskich miejscowość była kolejno własnością Rościszewskich, Lubomirskich i Potockich. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej znalazła się w ujeździe winnickim gubernii podolskiej Imperium Rosyjskiego. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego w 2 poł. XIX w. Uładówka należała do najbardziej uprzemysłowionych miejscowości na Podolu, głównie dzięki działalności gospodarczej Potockich. Znajdowały się tu m.in. cukrownie i gorzelnie. Najpełniejsze dane o rozwoju gospodarczym Uładówki dostarcza nam sprzed ponad 100 lat Wielki Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich…
– Są tu dwa towarzystwa akcyjne: cukrowniane i gorzelniane. Fabryka piasku cukrowego, założona przez Potockich w 1860 roku, posiada 21 dyfuzorów, mieszczących 2336 wiader. Zatrudnia ona do 300 ludzi i przerabia przeszło 150,000 berkowców buraków.
Rafineria cukru zatrudnia do 100 ludzi i produkuje około 40,000 pudów tego produktu. Przy cukrowni funkcjonuje stacja meteorologiczna.
Gorzelnia, założona w roku 1865 a w 1870 przebudowana i powiększona, posiada 15 kadzi, objętości 30,000 wiader, 10 kadzi drożdżowych, objętości 1700 wiader i jedne na zacier drożdży, objętości 900 wiader, trzy aparaty Pistoriusza oraz aparat dystylacyjny Sawalla.
Dystylarnia wódek posiada aparat rektyfikacyjny do oczyszczania spirytusu z przyrządem Sawalla, 2 aparaty dystylacyjne do wyrobu esencji i 6 filtrów węglowych.
Fabryki te produkują rocznie do 18,000,000 st. spirytusu – 96% z melassy, około 24,000 wiader różnych gatunków wódek, likierów i nalewek, do 2000 wiader politury i lakierów, około 100 wiader wody kolońskiej i perfum, 3000 wiader octu.
W Warszawie przy ulicy Senatorskiej róg Rymarskiej znajdował się skład główny Towarzystwa przemysłowo-handlowego z Uładówki.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/1103_wiadomosc.jpg?resize=640%2C303&ssl=1)
Witam,
Towarzystwo w Uładówce
Głośną ma już u nas sławę,
W rymowanej przeto mówce
Chcemy zapoznać Warszawę,
Z tem co robi, co wytwarza,
A za co kraj je uznaniem obdarza!
Cokolwiek gorzelnictwo produkować może!
Zmieniając na trunek kartofel lub zboże,
I co dystylatorzy wytworzyć zdołali,
Wszystko to Uładówka szczytnie doskonali.
Jej wódki i likiery, krem i araki,
Cudzoziemskiej dostawie dały się we znaki;
Gdyż wobec płodów, jakie Uładówka daje,
Ustąpić nieraz muszą zagraniczne kraje,
Handle, bufeta, stoły tu i w dalsze strony,
Zdobią się w Uładowskie flaszki i flakony.
Wszystko, co tu głosimy, jest słowem na czasie,
Wiadomość ta na Święta bardzo wielu zda się,
I żywimy nadzieję, że przemysł krajowy
Nie da się zagranicznemu wziąć siebie w okowy.
Takim wierszykiem reklamowało się w prasie Towarzystwo Przemysłowo-Handlowe z Uładówki w 1874 r. Ciekawe jest także powyższe ogłoszenie w którym Towarzystwo reklamuje swoje wódki wyborowe.
Uładówka znajduje się w obwodzie Winnickim. Położona jest na brzegach rzeki Bóh Południowy. Kiedyś we wsi funkcjonowała cukrownia, dystylarnia, skład paliw, fabryka mebli, trzy szkoły i stacja kolejowa. Niestety obecnie cukrownia legła w gruzach, zabytkową cegłę z herbem Potockiego sprzedawano, ponieważ cukrownia Potockiego licząca ponad 200 lat nie figuruje w rejestrze zabytków. Unikatowa cegła, ręcznego wykonania, może być traktowana jako zabytek, ma niebywałe znaczenie historyczne, ale nikt się z tym nie liczy. Obecnie cegłę sprzedawano każdemu chętnemu.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/2018.13.07-17.55-696x392-1.jpg?resize=640%2C360&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/изображение_viber_2021-11-07_20-32-20-526.jpg?resize=640%2C480&ssl=1)
Gorzelnia teraz wystawoina na sprzedaż i ją może również spotkać los cukrowni.
Nie ma fabryki mebli. I w tym roku została zamknięta jedna ze szkół. Szkoła średnia ogólnokształcąca I-II stopnia, w której uczniowie uczą się języka polskiego, też jest w kolejce na zniszczenie. Ale na szczęście jeszcze pracuje. Również jest czynny skład paliw i stacja kolejowa.
Uładówka jest znana z tego, że przez ostatni 4 lata tutaj mieszkał Jan Potocki (1761-1815) – wybitny przestawiciel europejskiego Oświecenia, założyciel oficyny politycznej i drukarni wolnej, poseł na Sejm Wielki, badacz kultur słowiańskich,historyk, archeolog, etnograf, pisarz, podróżnik, autor powieści filozoficzno-fantastycznej napisanej w języku francuskim „Rękopis znaleziony w Saragossie”. Tu zmarł pisarz i tutaj znajdowały się jego zbiory archeologiczne i geograficzne.
W 2009 roku w muzeum Szkoły średniej ogólnokształcącej I-II stopnia w Uładówce zawitała międzynarodowa delegacja badaczy życia i twórczości Jana Potockiego na czele z francuzkim badaczem Dominique Triaire z Montpellier.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/SNV35748.jpg?resize=640%2C480&ssl=1)
Na terenie miejscowej szkoły w 2015 roku powstała tablica pamiątkowa.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/fff.jpg?resize=640%2C411&ssl=1)
Za 12 km od Uładówki znajduje się wioska Kuryłówka – ziemia rodzima Jana Ignacego Paderewskigo. Tutaj urodził się słynny Polak, wybitny kompozytor i pianista, premier i minister spraw zagranicznych rządu Józefa Piłsudskiego. W Kuryłówce na miejscowym cmentarzu pochowana matka Paderewskiego. Na budynku miejscowej szkoły była ufundowana tablica pamiątkowa i do pożaru mieścił się lokalny muzeum upamiętniający wielkiego rodaka. Po pożarze muzeum było przeprowadzono w inne miejsce i obecnie on potzebuje dofinansowania, żeby zachować to, co pozostało.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/gg.jpg?resize=640%2C360&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/20180919_111251_HDR.jpg?resize=640%2C823&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/DSCN8112.jpg?resize=640%2C498&ssl=1)
Po drugiej stronie od Uładówki jest położona wieś Janów, gdzie do tych czasów zachował się kościół katolicki zakonu bernardynów 1780 r., zamek wybudowany w kszałcie czworobloku w 1410 roku przez Adama Myszkę, przebudowany w XVIII w. pzez Adama Chołoniewskiego, gdzie funkcjonuje szkoła-internat.
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/li.jpg?resize=640%2C360&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/best.v.ua/wp-content/uploads/2021/11/u.jpg?resize=640%2C479&ssl=1)
Stacja kolejowa w Janowie nosi nazwę Chołoniewska, bo była zbudowana na ziemiach Adama Chołoniewskiego.
W Janowie urodził się Stefan Witwicki – polski poeta romantyczny, publicysta, autor słów do popularnej piosenki biesiadnej Pije Kuba do Jakuba i Stanisław Chołoniewski – ksiądz katolicki, autor romantycznych opowieści „niesamowitych”.
Historia naszego kraju bardzo ciekawa i bogata. Zapraszamy do nas na gościny. Uładówka znajduje się 260 km od Kijowa, co prawie około 3 godzin jazdy. Można dojechać pociągiem do Kalinówki albo do Winnicy, a z Winnicy i Kalinówki autobusem albo taksówką. Tani nocleg i smaczne jedzenie zabezpieczymy !